اثر کشندگی قارچهای Metarhizium anisopliae (Metsch.) sorokinin و Beauveria bassiana (Bals.) Vuill. روی لارو و حشره ی کامل سوسک شیره خوار خرما (Carpophilus hemipterus (Col.: Nitidulidae))

چکیده سوسک شیره خوار خرما، Carpophilus hemipterus یکی از آفات پس از برداشت میوه خرما می­باشد که خسارت زیادی را در شرایط انبار به بار می­آورد. روش­های مختلفی برای کنترل آفات پس از برداشت وجود دارد که یکی از مهمترین آنها کاربرد قارچ­های بیماریزای حشرات به عنوان عوامل کنترل زیستی می­باشد. در این مطالعه، قارچ­های­Iran 1395C  Beauveria bassiana  و Metarhizium anisopliae Iran1018C  برای کنترل لارو سن چهار و حشره­ی کامل آفت مورد استفاده قرار گرفتند. روش زیست­سنجی برای لاروها با استفاده از کاغذ صافی سترون آغشته به سوسپانسیون اسپور و برای حشره­ی کامل، با غوطه­وری حشرات در سوسپانسیون اسپور بود. سوسپانسیون اسپور با غلظت­های 108×3، 107×3، 106×3 و 105×3 کنیدی در میلی­لیتر در توئین 02/0 درصد تهیه شد؛ سپس میزان مرگ و میر حشرات کامل پس از 3، 7، 9، 11 و 13 روز و برای لاروها پس از 3، 7 و 9 روز ثبت گردید. آزمایش­ها در سه تکرار (هر تکرار شامل 10 لارو یا حشره بالغ)، در دمای ºC 25 در تاریکی انجام گرفت. نتایج نشان داد که میزان مرگ و میر با افزایش زمان و غلظت سوسپانسیون اسپور افزایش یافت. میزان مرگ و میر، ناشی از قارچ B. bassiana برای غلظتهای فوق­الذکر، برای حشرات کامل به ترتیب شامل 4/24، 4/14، 8/12 و 5/10 درصد و برای لاروها شامل 3/83، 7/76، 2/72 و 1/71 درصد بود. بعلاوه مشخص شد که کاربرد این قارچ در غلظت 108×3 کنیدی در میلی­لیتر پس از 15 روز و در تمامی غلظتها پس از 9 روز به ترتیب منجر به بیشترین میزان مرگ و میر در حشرات بالغ (30 درصد) و لاروها (100 درصد) گردید. در قارچ M. anisopliae، میزان مرگ و میر لاروها برای غلظتهای فوق به ترتیب شامل 9/78، 6/75، 3/73 و 4/54 درصد و برای حشرات کامل 7/51، 6/20، 2/12 و 10 درصد بود. از طرف دیگر، این قارچ در غلظت 108×3 اسپور در میلی­لیتر پس از 15 روز و در غلظت 105×3 اسپور در میلی­لیتر پس از 7 روز به ترتیب موجب بیشترین میزان مرگ و میر در حشرات بالغ (3/63 درصد) و لاروها (97 درصد) گردید. نتایج نشان می­دهد که جدایه­های قارچی مورد استفاده در این پژوهش دارای توانایی حشره­کشی بالایی علیه لارو و حشره کامل سوسک شیره­خوار خرما بوده و می­توانند برای محافظت از محصول، پس از برداشت مورد استفاده قرار گیرند.